.jpeg)
Allah’a hamd… Rasûlü’ne salât ve selâm ile…
Vuslat’ın bu sayısında Sahih-i Buhârî hakkında birbirinden değerli beş akademik makale sunuyoruz. Alanının uzmanları tarafından kaleme alınan bu makaleler sayesinde belki ilk defa Sahih-i Buhârî’nin bazı ilmî sırlarına vâkıf olma imkânı bulacaksınız.
İmam Buhârî, “titiz seçicilik metodu” olarak ifade edebileceğimiz “intika” metodu ile ravilerin seçiminde çok çok titiz davranmış, en güvenilir ravilerin hadisleri arasından yaptığı dikkatli seçimle bir hadis klasiği olan Sahih’ini telif etmiştir. Buhârî’nin bu konudaki hassasiyeti takdirle karşılanmış, İslâm ümmetinin alimleri bu eseri “şaheser” olarak değerlendirmişlerdir. Buhârî, en sahih hadislerin yanında; itikadî açıdan problemli olan bid’at ehli arasında yer alan ama dürüst ve güvenilir bazı ravilerin hadislerinden de aynı metodla seçtiği hadislere Sahih’inde yer vermiştir. Buhârî’nin bu konudaki müstesna uygulamalarını Prof. Dr. Halil İbrahim KUTLAY, “Buhârî’nin Sahîh’inde Hadis Râvileri İçin Uyguladığı İntikâ’/Seçicilik Metodu” başlıklı makalesinde örneklerle açıklamıştır.
Sahîh-i Buhârî’nin Otoritesini Kazanma Süreci başlıklı makalesinde Prof. Dr. Abdulvahap Özsoy, İslâm medeniyetinin “kitap merkezli” bir medeniyet olduğunu ifade etmiş, Nübüvvet pınarının en berrak ve son temsilcisi olan Hz. Peygamber’in hadislerinin tasnif edilmesiyle kendi çağını aşabilen klasik eserlerin telif edildiğini vurgulamış, Buhârî’nin onaltı yılda telif ettiği ASahîh-i Buhârî’yi üstadlarına takdim ettiğini, bu eserin seçkin raviler kanalıyla tabaka tabaka nakledildiğini söylemiştir. Sahîh-i Buhârî’nin Otorite Olmasının Muhtemel Sebepleri üzerinde duran Özsoy’un haklı tespitine göre; İslâm dünyasının her alanda birliğe ihtiyaç duyduğu bir zaman diliminde özellikle de en çok ayrılıklara sebep olan hadisler konusunda böyle bir eserin var olması, doğal olarak onu bir İslâm klasiği haline getirmiştir.
Sahîh-i Buhârî’nin Muhteva Bakımından Değerlendirilmesi konulu makalesi ile Doç. Dr. Ayşe Şahyar, Buhârî’nin; el-Câmiu’l-müsnedü’s-sahihü’l-muhtasar min umûri Resûlillah ve sünenihi ve eyyâmih adını verdiği bu eserinin ismiyle muhtevasının uyumu üzerinde durmuş, hadis tasnifinde konu zenginliği, çeşitliliği ve özgünlüğünün takdir edildiğini, şöhretini haklı kılan birçok sebepler bulunduğunu, titizlik ve itidal sebebiyle esere duyulan güven yanında; Buhârî’nin ilk üç asırda ortaya çıkan muhtelif itikadî ve fıkhî eğilimler karşısında Ehl-i sünnet ve Ehl-i hadis düşüncesini sahih hadisler çerçevesinde temellendirmesinin bu sebepler arasında yer aldığını belirtmiştir.
Doç. Dr. Osman Aydın’ın Sahih-i Buharî Nüshaları hakkında verdiği değerli bilgiler de gerçekten çok önemlidir. Kaleme alındığı dönemden başlayıp hem ezberlenerek hem de yazılı bir biçimde nakledilerek günümüze ulaşan Sahih-i Buhârî hakkındaki tespitleriyele bu konudaki yersiz tereddütlere cevap vermektedir.
Osmanlı’da Teberrüken Sahîh-i Buhârî Okuma Geleneği başlıklı makalesinde bu konuyu işleyen Doç. Dr. Mustafa Celil Altuntaş yüzyıllar süren bu güzel kadîm geleneği açıklamakta, Sahih-i Buharî okunan yerler, okunan saatler, okuma sebepleri ve Sahih-i Buhârî’ye verilen değer hakkında bilgi vermektedir.
Vuslat okuyucusu, birbirinden değerli ama hepsi özet mahiyetindeki bu akademik makalelerle akademik birikimini geliştirecek, Buhârî hakkındaki sevgi ve takdirini katlayacak, Allah Rasûlü’ne olan bağlığını takviye etmiş olacaktır.
Selâm ve dua ile…
Prof. Dr. Halil İbrahim KUTLAY
